ఉపకారికి నుపకారము

విపరీతము గాదు సేయ వివరింపంగాఁ

నపకారికి నుపకారము

నెపమెన్నక సేయువాఁడు నేర్పరి సుమతీ !

టీ.కా : ఉపకారిన్ = మేలుచేసిన వానికి; ఉపకారం = మేలు; సేయన్ = చేయుట; విపరీతముగాదు = లెక్కించదగింది కాదు; వివరింపంగాన్ = చక్కగా విమర్శించిన; అపకారిన్ = కీడు చేసినవానికి; నెపమెన్నక = దోషములు పట్టకుండా; నేర్పరి = తెలివిగలవాడు.

తాత్పర్యము : మేలు చేసినవానికి తిరిగి మేలు చేయడం ఒక గొప్ప విషయమేమీ కాదు.. కానీ కీడు చేసినవానికి మాని మేలు చేయడం ఎంతో తెలివైన కార్యం. 

చేతులకుఁ దొడవు దానము
భూతల నాథులకుఁ దొడవు బొంకమి ధరలో
నీతియ తొడ నెవ్వారికి
నాతికి మానంబు తొడవు నయముగ సుమతీ

దొడవు = అలంకారము, దానము = దానమిచ్చుట, ధరలో = లోకమున, భూతలనాథులకున్ = రాజులకు, బొంకమి = అబద్దము, నీతియ = న్యాయపద్దతిని, నాతికిన్ = స్ర్తీకి, న్యాయముగ = నీతి ప్రకారము, మానంబె = సిగ్గు గలిగి యుండుటయే.

చేతులకు దానము చేయుటయును, రాజులకు బొంకకుండుటయును, సర్వులకు నీతితో నడుచుటయు, స్త్రీకి సిగ్గును భూషములవంటివి, వట్టి భూషణములు సొంపు నీయవని భావము.