Posted: 02/11/2012 04:51 PM IST

తన కోపమె తన శత్రువు

తన శాంతమె తనకు రక్ష, దయ చుట్టంబౌ

తన సంతోషమె స్వర్గము

తన దుఖమె నరకమండ్రు తథ్యము సుమతీ

దీనికి ప్రతిపదార్థం ఇవ్వనక్కరలేదు. బహుళ ప్రచారంలో ఉన్నది, ఎవరికైనా ఇట్టే అర్థమయ్యే పద్యమిది.  మనిషి తన శత్రువుకి భయపడతాడు లేదా జాగ్రత్త వహిస్తాడు. మొత్తానికి కొంత సమయాన్ని, శక్తిని వినియోగిస్తాడు. దానికి తోడు ఆందోళనకు కూడా గురౌతాడు. కానీ ఆ శత్రువు ఎక్కడినుండో పుట్టుకురాలేదు. మన స్వభావాన్నిబట్టే మనకు శత్రువులు, మిత్రులు తయారవుతారు. అందుకే "నోరు మంచిదైతే ఊరు మంచిదౌతుంది" అనే సామెత కూడా వచ్చింది.

తన కోపమే తన శత్రువు అన్నదానికి "బయట శత్రువులే కాదు, మనిషి లోపల కూడా ఏ శత్రువూ హాని చెయ్యలేని విధంగా నష్టం జరుగుతుంది" అన అర్థమొస్తుంది.  కోపావేశాలను తగ్గించుకుంటే వ్యాధులు కూడా దూరంగా ఉంటాయి. శాంత స్వభావం వలన అంతర్గత శత్రవులనుండి రక్షించబడతాడు. అందుకే తన శాంతమె తనకు రక్ష అన్నారు శతక కర్త. మనం చూపించిన దయ తప్పకుండా మనకు చుట్టాలను తయారుచేస్తుంది. అభిమానులు తయారవుతారు. వారు చూపించే కృతఙత ఎప్పుడో ఒకపుడు మన ఆపద్సమయంలో మనకి పనికి వస్తుంది.

మరో గొప్ప విషయాన్ని కూడా ఈ పద్యం మనకు తెలియజేస్తుంది- స్వర్గం నరకం ఎక్కడో లేవని. మనమెక్కడున్నా సంతోషంగా ఉంటే అదే స్వర్గం. ఎన్ని సౌఖ్యాలను కలిగివున్నా దుఖ్ఖంలో ఉంటే అది నరకమే అవుతుంది. అందువలన, శత్రువులూ మిత్రులే కాదు, స్వర్గాన్ని నరకాన్ని కూడా మనమే తయారు చేసుకుంటాం. మన చుట్టూ మనం కలుగజేసుకునే మానవ సంబంధాలన్నీ మన స్వభావం వలన మనకు చేకూరినవే.

అంటే, మన మనోభావాలను నియంత్రించుకునే స్వభావం మన సంబంధ బాంధవ్యాల మీద, శరీరారోగ్యం మీదా తన ప్రభావం చూపుతుంది.

-శ్రీజ