చీమలు పెట్టిన పుట్టలు
పాముల కిరవైనయట్లు, పామరుడు దగన్
హేమంబు గూడబెట్టిన
భూమీశుల పాలజేరు భువిలో సుమతీ
చీమలు పెట్టిన పుట్లలు- చీమలు కష్టపడి పుట్టలను తయారుచేసుకుంటే, పాములకు ఇరువైన యట్లు- పాములకు నివాసమైనట్లుగా, పామరుడు- తెలివిలేనివాడు, హేమంబు- బంగారం, కూడబెట్టిన- దాటిపెట్టుకున్నట్లయితే, భూమీశుల- భూమిని పాలించే రాజుల, పాలజేరు- పాలవుతుంది, భువిలో- ఈ ప్రపంచంలో.
ఎంతో కష్టపడి చీమలు పుట్టలు పెడితే అవి కాస్తా పాములకు నివాసాలవుతాయి. పాము పుట్ట అంటారు కానీ వాటిని పాములు తయారుచేసుకోవు అనే ఙానాన్ని కూడా అందిస్తుందీ పద్యం. చీమలే భూమిలి తొలిచి గుల్లగా చేస్తాయి. అప్పుడు పాములు ఆ చీమలనూ తింటాయి, వాటి వలన గుల్లబారిన భూమిని సులభంగా తమ నివాసం చేసుకుంటాయి. అదే విధంగా తెలివిలేనివాడు తినకుండా సంపదను కూడబెడతాడు, దాన్ని కాస్తా అధికారంలో ఉన్న రాజులు ఏదో ఒక మిషతో లాగేసుకుంటారు సుమా అని శతకకర్త హెచ్చరిస్తున్నారు. తను అనుభవించకుండా పక్కకు పెట్టి చివరకు బలవంతుడైన అధికారికి అప్పజెప్పినట్టుగానే వేమన శతకంలో కూడా, తేనెటీగలు కష్టపడి పువ్వుల నుంచి తేనె సంగ్రహించుకుని తెచ్చుకుని తేనెపట్టులో దాచుకుంటే అదంతా దారిన పోయే దానయ్య ఎవరో తీసేసుకుంటారు అని చెప్తారు.
-శ్రీజ
(And get your daily news straight to your inbox)
Apr 15 | ఉడుముండదె నూఱేండ్లును బడియుండదె పేర్మిఁబాము పదినూఱేండ్లున్ మడువుఁ గొక్కెర యుండదె కడు నిల బురుషార్థపరుఁడు కావలె సుమతీ! టీకా : పేర్మిన్ = జీవించడంలోని ఎక్కువదనంతో ; పదనూఱేండ్లున్ = వేయి సంవత్సరాల కాలం... Read more
Apr 14 | ఇమ్ముగ జదువని నోరును నమ్మా యని పిలిచి యన్న మడుగని నోరున్ దమ్ములఁ బిలువని నోరును గుమ్మరి మనుఁద్రవ్వినట్టి గుంటర సుమతీ! టీకా : ఇమ్ముగన్ = ఇష్టంతో ; చదువని నోరును =... Read more
Apr 12 | ఇచ్చునదె విద్య, రణమునఁ జొచ్చునదె మగతనంబు, సుకవీశ్వరులున్ మెచ్చునదె నేర్పు, వాడుకు వచ్చునదె కీడుసుమ్ము, వసుధను సుమతీ! టీకా : వసుధను = ప్రపంచంలో ; ఇచ్చునదె = జీవిత ధనమిచ్చునది ; విద్య... Read more
Apr 11 | ఆకలి యుడగని కుడుపును వేఁకటియగు లంజ పడుపు విడువని బ్రతుకున్ బ్రాఁకొన్న నూతి యుదకము మేఁకల పొడియును రోఁత మేదిని సుమతీ! టీకా : ఆకలి ఉడుగని = ఆకలి పోగొట్టని ; కుడుపును... Read more
Apr 08 | ఆఁకొన్న కూడె యమృతము తాఁగొంకక నిచ్చువాఁడె దాత ధరిత్రన్ సోఁకోర్చువాఁడె మనుజుఁడు తేఁకువ గలవాఁడె వంశతిలకుఁడు సుమతీ! టీకా : ఆఁకొన్న = ఆకలితో వున్నప్పుడు ; కూడు = అన్నము ; అమృతము... Read more