దాశరథీ శతకము

Posted: 04/12/2014 11:17 AM IST

గురుతరమైన కావ్యరస  గుంభనకబ్బురమంది ముష్కరుల్ 

సరసులమాడ్కి, సంతసిల  జాలుదురోటు శశాంక చంద్రికాం 

కురముల కిందు కాంతమణి  కోటి స్రవించిన భంగా వింధ్యభూ

ధరమున జాఱునే శిలలు  దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ !

టీకా : ముష్కరుల్ = మూఢులు ; గురుతరమైన = గొప్పదైన ; కావ్య-నకు = గ్రంథంలోనికి రసం కూర్పడం ; అబ్బురమంది = ఆశ్చర్యపడి ; సంతసిలన్ = సంతోషించగా ; జాలుదు రోటు = శక్తి కలిగి వుండి కూడా సంతోషించలేరు ; శశాంక - లకు = చంద్రుని వెన్నెల = ఇందు-కోటి = చంద్రకాంత శిలలు ; స్రవించిన భంగి = కరగి జారిపోయినట్లుగా ; వింధ్యమున = వింధ్యపర్వతంలో ; శిలలు = రాళ్లు ; జారునే = జారిపోవడం 

తాత్పర్యము : మూఢులు ఎంతో గొప్పదైన గ్రంథములోని రసాన్ని కూర్పుకోవడానికి రసికులవలె సంతోషించరు. అదెలా అంటే.. చంద్రుని వెన్నెలలో వుండే చంద్రకాంత శిలలు కరిగి కారిపోయినట్లుగానే.. వింధ్యపర్వతంలో వున్న రాళ్లు కూడా పైనుండి కిందకు జారిపోతాయి కదా!