Posted: 02/26/2013 02:12 PM IST

తన కలిమి యింద్రభోగము
తన లేమియె సర్వలోక దారిద్య్రంబున్
తన చావు జగత్ప్రళయము
తను వలచిన యదియె రంభ తథ్యము సుమతీ

సుమతీ శతకంలోని ఇతర వాక్యాలలాగానే, ఈ పద్యంలోని నాల్గవ పాదాన్ని కూడా ఎంతోమంది రచయితలు తమ రచనల్లో వాడుకున్నారు.  ఇష్టపడ్ఢ వారిలో అందం కనిపిస్తుంది.  అందుకే కాకి పిల్ల కాకికి ముద్దు అంటారు.  ప్రేమ కలిగినప్పుడు ఎదుటి వారు అందంగా కనిపిస్తారు.  ఆమెలో ఏం చూసావురా అని పెద్దలు, స్నేహితులు అడిగినా ప్రేమికుడు చెప్పలేడు.  ఎందుకంటే అది కంటితో చూసే అందం కాదు.  మనసుతో చూసేది.  మనసుకి నచ్చినది ఎప్పుడూ ప్రేమపాత్రమే అవుతుంది. 

పద్యంలోని మిగతా పదాలలో మరో కోణం కనిపిస్తుంది.  అదే అసలైన, మౌలికమైన అర్థం. 

ప్రతివారికీ నేను అనేది ఒకటి ఉంటుంది.  అదేమిటో తెలియకపోయినా, నేను, నాది అని వ్యవహరిస్తుంటారు.  ప్రపంచమంతా తనతోనే ఉంది, తనకోసమే ఉందన్నట్టుగా ఉంటుంది చాలా మంది భావన.  మనం పుట్టక ముందూ ఈ జగత్తుంది, మనం పోయిన తర్వాతా ఉంటుంది.  కేవలం ఇక్కడ ఉన్నంతకాలమే నేను, నాది అనేది. 

కలిగివున్నంతకాలం ప్రపంచమంతా రంగులమయంగా కనిపిస్తుంది.  కలిమిపోయి ఆర్థిక, లేక ఇతర ఇబ్బందులు కలిగినప్పుడు ప్రపంచమంతా దారిద్ర్యంతో నిండిపోయినట్టుగా అనిపిస్తుంది.  తనకి కలిగిన శారీరక బాధలు, ఆసన్నమైన మరణం వలన ప్రపంచమే ఆగిపోతుందనిపిస్తుంది.  అలాగే నాకు నచ్చింది కాబట్టి ఫలానా ఆమె చాలా అందగత్తె అనే భావన కలుగుతుంది.  అదే మాయ.  మాయా ప్రభావం వలనే మనిషి తనను తాను విశ్వంలో కేంద్ర స్థానంలో చూసుకోవటం జరుగుతుంది.  ఈ భావన తొలగిపోయి కోటి సంవత్సరాలుగా ఎన్నో యుగాలుగా నడుస్తున్న ఈ విశ్వంలో నా జీవిత కాలం చాలా చిన్నది అని, కోటానుకోట్ల జీవరాశులలో, మానవులు ఎంత, అందులో నేను ఎంత అని అనుకున్నప్పుడు ఇతరులతో సహ జీవనం అనివార్యమని అర్థమైనప్పుడు, అందరూ నాలాగే ప్రకృతిలోని అంశలు అనే సత్యం గోచరించినప్పుడు భేద భావాలు కక్షలు కార్పణ్యాలు అంతరించిపోతాయి.  సర్వ మానవ ప్రేమ ఒక్కసారే కలుగక పోయినా ముందుగా సహనం, ఓరిమి, శాంతం అబ్బుతాయి. 

-శ్రీజ