మాటలాడు నొకటి మనసులోన నొకటి ఒడలి గుణము వేరె యోచన వేరె ఎట్లుగల్లు ముక్తి యీలగు తానుండ విశ్వధాభిరామ వినురమేమ ఒడలి గుణము = దేహము యొక్క స్థితి , యోచన = ఆలోచన ,...
ఆత్మశుద్ధి లేని యాచారము యేల భాండ శుద్ధి లేని పాకమేల ? చిత్తశుద్ధి లేని శివపూజలేల రా ? విశ్వధాభిరామ వినురమేమ ఆత్మశుధ్ధి = నిర్మలమైన మనస్సు , ఆచారము = డాంబికమైన నడవడి , భాండశుద్ధి =...
హీనుడెన్ని విద్యలు నేర్చినఁగాని ఘనుఁడుఁగాడు హీన జనుఁడెకాని పరిమళములు మోయ ఖరము తా గజమౌనె విశ్వధాభిరామ వినురమేమ హీనుడు = నీచుడు , విద్యలు = చదువులు , ఘనుడు = గొప్పవాడు , హీనజనుడె = అల్పుడే...
నిక్కమైన మంచి నీల మొక్కటి చాలుఁ తళుకు బెలుకు రాళ్ళ తట్టెడేల చాటుపద్య మిలను జాలదా యొక్కటి విశ్వధాభిరామ వినురమేమ నిక్కమైన = నిజమైన , మంచి నీలము = ఇంద్రనీలమణి, తట్టెడేల = తట్టెడెందుకు, ఇలను =...
చంపదగినయట్టి శ్రతువు తనచేత జిక్కెనేని కీడు సేయరాదు పొసగ మేలుచేసి పొమ్మనుటె చాలు విశ్వధాభిరామ వినురమేమ శ్రతువు = పగవాడు, కీడు = చెరుపు , పొసగన్ = తగినట్లు. చంపదగినట్టి పగవాడు చేజిక్కినప్పటికిని వానికి కీడు చేయరాదు....
తనకులే లేనివాడు దైవంబు దూరును తనకు గల్గెనేమి దైవమేల ? తనకు దైవమునకు దగులాట మెట్టిదో విశ్వధాభిరామ వినురమేమ దూరును = తిట్టును, తగులాటము = బంధుత్వము మనిషి యొక్క బుద్ధిని వేమన ఈ పద్యలో...
ఆలిమాటలు విని అన్నదమ్ములబాసి వేరెపోవు వాడు వెర్రివాడు కుక్కతోకబట్టి గోదారీగునా విశ్వధాభిరామ వినురమేమ ఆలిమాటలు = భార్య మాటలు , బాసి = వదిలి పెట్టి, వేరేపోవు = వేరే కాపురము పెట్టువాడు. భార్య మాటలు నమ్మి అన్నదమ్ములను...
చెట్టుపాలు జనులు చేదందు రిలలోన ఎనుపగొడ్డు పాలదెంత హితవు పదుగురాడుమాట పాటింప నిజమయా విశ్వధాభిరామ వినురమేమ ఇలలోన్ = భూమిలో, ఎనుపగొడ్డు = బఱ్టె, హితవు = రుచి, పదుగురు = పదిమంది, పాటింపన్ = తలఁపగా. ప్రజలు...