సుమతీ శతకము

Posted: 04/04/2014 10:41 AM IST

అప్పుగొని చేయు విభవము 

ముప్పునఁ బ్రాయంపుటాలు, మూర్ఖుని తపమున్ 

దప్పరయని నృపురాజ్యము 

దెప్పరమై మీఁదఁ గీడు దెచ్చుర సుమతీ !

టీకా : అప్పుగొని = ఋణము తెచ్చుకొని ; చేయు = అనుభవించు ; విభవమున = పటాలోపమును ; ముప్పునన్ = ముసలితనమున ; ప్రాయంపు + ఆలు = వయసుగల పెండ్లాము ; మూర్ఖుని = తెలివి లేనివాని; తపమున్ = తపస్సును ; తప్పు + అరయని = మంచి చెడ్డ విచారింపని ; నృపురాజ్యమున్  = రాజు పరిపాలనయు ; దెప్పరమై = భయంకరమై ; మీఁద = మునుముందు ; కీడున్ = హానికి ; తెచ్చు(ను)ర = కలిగించును. 

తాత్పర్యము : అప్పుచేసి వైభోగాలను అనుభవించడం, ముసలితనం వచ్చిన తరువాత మంచి వయసులో వున్న అమ్మాయిని వివాహం చేసుకోవడం, తెలివి తక్కువవాని తపస్సు, మంచి-చెడుల గురించి విచారించని రాజు పరిపాలన చాలా భయంకరమైనవి. రానురాను మున్ముందు కాలంలో ఈ అలవాట్లన్నీ హాని కలిగిస్తాయి.